चला शिकूया व्यावहारिक शेळीपालन

v    शेळीच्या लेन्डीखत विषयी v    शेती करताना शेतीसाठी खताचे महत्व अनन्य साधारण आहे.उत्तम पिक मिळवण्यासाठी उत्तम बियाण्याइतकेच महत्व उत्तम खतदेखील तितकेच महत्वाचे आहे .खतावरच झाडाला मिळणारे पोषण अवलंबून असते.प्रामुख्याने खताचे दोन प्रकारात विभागणी केल्यास रासायनिक व सेंद्रिय असे प्रकार दिसून येतात.रासायनिक खताचा जास्तीत जास्त वापर अलीकडील काळात झाला आहे.अर्थातच हरित क्रांती नंतरच्या काळात.परंतु ह्याच्या अंधाधुंद वापरामुळे जमिनीवर,पिकावर,उत्पन्नावर विपरीत परिणाम दिसून येत असल्याने शेतकऱ्यांच्या व शास्त्रज्ञांचा कल सेंद्रिय खताकडे झालेला दिसून येत आहे.सेंद्रिय खतामुळे जमिनीची सुपीकता वाढून उत्पन्न वाढवणे सहज शक्य होत असून त्याचे जमिनीवर,पिकावर कसलेच दुष्परिणाम दिसून येत नाही.          सेंद्रिय खत म्हटले कि दोन प्रकार ठळकपणे दृष्टीक्षेपात येतात .एक तर गायीम्हशींचे शेणखत व दुसरे म्हणजे शेळ्या मेंढ्याचे लेंडीखत .सध्यस्थितीत शेतकरी शेणखत अधिक प्रचलित आहे.याचे कारण म्हणजे सहज उपलब्धता व त्याच्या अधिकात अधिक प्रचार/प्रसार .तसेच त...

शेळीचे दुध हे मानवासाठी एक पूर्ण आहार म्हणून फार पूर्वीपासून प्रचलित आहे .ज्यांना शेळीच्या दुधाचे गुणधर्म माहिती आहेत ते फार आवडीने शेळीचे दुध सेवन करतात.तर ज्यांना माहिती नाही असे किवा याविषयी अज्ञ लोक घरी शेळ्या असूनही शेळीच्या दुधाची हेटाळणी करतात.बरेच जण शेळीच्या दुधाचा उग्र वास येतो म्हणून ते पिण्याचे टाळतात.तर बघूया आता शेळीपासून शुद्ध स्वच्छ दुध मिळवण्याचे तंत्र........................... १० टिप्स १]शेळी नेहमी स्वच्छ ठेवा.तिच्या अंगावर घाण साचू देवू नका. २]शेळीचा गोठा/तिची दुध काढण्याची जागा स्वच्छ ठेवा. ३]पायामागील केस कापून टाका. ४]दुध संकलन करण्याचे पात्र स्वच्छ असुद्या. ५]दुध काढण्यासाठी stand चा वापर करा. ६]बिजू बोकड दूर ठेवा. ७]दुध काढण्यापूर्वी व नंतर शेळीची कास कोमट पाण्याने स्वच्छ धुवून कोरड्या फडक्याने पुसून घ्या. ८]दुध काढून झाल्यानंतर लगेच शेळी बसू नये म्हणून तिच्यापुढे किमान १५-२० मिनिटे पुरेल इतका चारा बांधून ठेवा. ९]बकरी सहज दुध काढू देत नाही ,उड्या मारते म्हणून दुधात घाण जाणार नाही याची दक्षता घ्या. १०]उग्र घाण वासापासून दूर दुधाचे संग्रहण करा.कारण ...

शेळी                                                 व्यावसयिक शेळीपालनासाठी करडे ४-५ दिवसांची झाल्यानंतर वा चालू फिरू लागल्यानंतर शेळीपासून वेगळे वाढवणे अतिशय उपयुक्त असते.पिलांना जसजशी समज येवू लागते तसतशी ती मातेच्या कासेला दुध पिण्यासाठी झटू लागतात.यात शेळीला बरेच अपाय होतात.प्रसूतीमुळे ती आधीच थोडीफार कमजोर झालेली असते.शरीरातील पोषक द्रव्ये,कल्शीयम,प्रथिने,इत्यादींचा ह्रास झालेला असतो.तसेच शिल्लक द्रव्ये/उर्जा हि दुध बनविण्याच्या कामी खर्च होत असते.करिता उर्जा टिकवून ठेवनेसाठी शेळीला जास्तीत जास्त आराम व पोष्टिक आहाराची गरज असते.पिले सतत शेळीजवळ राहत असल्याने शेळी सतत सक्रीय राहते.दुध पिण्याच्या हव्यासाने पिले तिला स्वस्थ राहू देत नाही.ती उठताच पिले दुध पिण्यासाठी झटू लागतातव शेळी स्वतःस वाचविण्यासाठी उड्या मारू लागते.दुध शिल्लक नसल्यास ती ओरड...

        उत्तम शेळीपालक होण्यासाठी तसेच शेळीपालन व्यवसायातून जास्तीत जास्त निव्वळ नफा मिळवण्यासाठी आपण खालील गोष्टीचे अनुसरण केले तर शेळीपालन व्यवसायातून नक्कीच भरीव नफा मिळण्यास मदत होईल.    १}प्रथम शेळीचे ऐकायला शिका.तिला समजून घ्या .तिच्याशी मैत्रीपूर्ण संबंध स्थापित करा.    २}अनुभव हाच गुरु माना.अनुभवातून शिकत चला.इतरांचे अनुभव देखील ऐका.     ३}खर्चात कायम बचत धोरण राबवा.उपलब्ध साधन सामग्री सर्वोत्तम माना.अति/अवाजवी खर्चाने व्यवसायातील नफा कमी कमी होत जातो.अनावश्यक खर्चापासून दूर रहा.     ४}चांगल्या शेळी पालकांच्या सतत संपर्कात रहा.याकरिता सोशल मिडिया चा वापर करण्यास कधीही कसर करू नका.उदा.whatsapp,facebook,इत्यादी.     ५}स्वतः कामातुर व्हा.प्रत्येक कामात जमेतोवर सहभागी व्हा.गडी माणसांवर वा अननुभवी माणसांवर कधीही पूर्णतः विसंबून राहू नका.     ६}तज्ञांचा सल्ला घेवूनच कोणतेही काम करा.कारण या व्यवसायात आज घेतलेल्या निर्णयावरच उद्याचा नफा अवलंबून आहे.कोणताही निर्ण...